Vandaag (28 maart, 2024)  was er in de tweede kamer een spoeddebat over de gesloten jeugdzorg voornamelijk naar aanleiding van het onderzoeksrapport dat recent door ervaringsdeskundige Jason Bhugwandass (26) werd uitgebracht. De NSC en GroenLinks-PvdA wensen dat er verantwoordelijkheid wordt genomen door de kamer.

 

Gesloten jeugdzorg

Onder gesloten jeugdzorg vallen gesloten instellingen waar jongeren tussen 12 en 18 jaar die grote hulpvragen hebben terecht komen. Deze jongeren zijn vaak slachtoffer van misbruik, mishandeling en verwaarlozen en hebben daardoor depressieve klachten, zoals zelfbeschadiging en zelfmoordgedachten. Het zijn geen jeugdgevangenissen, de jongeren die daar zitten hebben niet iets strafbaars gedaan.

 

Onderzoek Stichting Het Vergeten Kind

Uit een onderzoek van Stichting Het Vergeten Kind blijkt dat de jongeren deze instellingen zitten of hebben gezeten niet juist worden geholpen. Er wordt zelfs een conclusie getrokken dat de gesloten jeugdzorg meer schade bij de jongeren aanricht. Uit dit onderzoek bleek het volgende over jongeren die in een gesloten jeugdzorginstelling hebben gezeten:

• 84% kreeg niet de juiste behandelingen.
• 76% kreeg niet onderwijs op het juiste niveau.
• 87% geeft aan onjuist fysiek behandeld te zijn door begeleiders.
• 78% werd in isoleercellen opgesloten.
• 76% hebben psychische klachten naar aanleiding van de ervaringen in deze instellingen.
• Tot slot bleek uit het onderzoek dat maar 16% van deze jongeren zegt dat ze zijn geholpen door de gesloten jeugdzorg.

Bij deze percentages is het belangrijk aan te geven dat het aantal jongeren in de gesloten jeugdzorg niet klein is. Van 2015 t/m 2019 zaten er gemiddeld 2.557 jongeren in één van de gesloten jeugdzorginstellingen in Nederland. Dit aantal daalt wel, maar dit aantal daalt langzaam en steeds minder snel. In 2023 zaten er 1.250 jongeren in deze instellingen. De gesloten jeugdzorg draagt bij aan het beperken van de vrijheid van een kind en bied niet de juiste vorm van hulp aan jongeren met ernstige psychische klachten en thuissituaties. Dit probleem is al een lange tijd geleden duidelijk aangekaart.

 

Jason Bhugwandass

Jason Bhugwandass is sinds 2016 ervaringsdeskundige over de jeugdzorg gaat veel gesprekken aan met verschillende politici, journalisten, instellingen, gemeentes en meer. In 2019 deed Jason een boekje over in een aflevering van docu-serie ‘Tygo in de psychiatrie’ over zijn ervaringen in de jeugdzorg en de impact van deze ervaringen op zijn mentale gezondheid en zijn dagelijks leven. In mei 2021 werd Jason Bhugwandass benoemt als Amsterdammer van het jaar voor zijn werk. Nog steeds strijdt hij enorm voor de jongeren in de jeugdzorg en pleit hij voor hulp en oplossingen voor deze jongeren. Op 13 maart 2023 publiceert Jason zijn onderzoeksrapport over afdelingen waar hij en vele andere jongeren hebben gezeten: ‘Eenzaam Gesloten – Onderzoek naar de ervaringen van jongeren met ZIKOS.’ Jason verbleef zelf vier maanden op een ZIKOS-afdeling. Jason was vandaag ook zelf aanwezig bij het debat over dit onderwerp in de tweede kamer.

 

Onderzoeksrapport: ‘Eenzaam gesloten’

In de Nieuwspoort in Den Haag op dinsdag 12 maart presenteerde Jason zijn rapport over de ZIKOS-afdelingen in de gesloten jeugdzorg. Jason heeft onderzoek gedaan en ervaring verzameld van 51 jongeren, waarvan maar één van die jongeren tevreden bleek te zijn. In dit rapport worden ervaringen van jongeren in de ZIKOS-afdelingen gedeeld, wat ze eigenlijk nodig hadden in deze tijd, seksueel misbruik door medewerkers, mishandeling door groepsleiders en jongeren die gemiddeld bijna 12 uur per dag op hun kamer moeten spenderen en nog veel meer schrijnende ervaringen en verhalen. Het rapport laat duidelijk zien dat dit niet gaat om maar een paar incidenten en dat dit een groot probleem is, die aangepakt moet worden.

 

Tweede Kamer debat

Vandaag, donderdag 28 maart 2024, werd in de Tweede Kamer opnieuw een debat over dit onderwerp gehouden. De partijen NSC en GroenLinks/PvdA pleitten in dit debat voor een beknopte parlementaire enquête. Een parlementaire enquête is een onderzoeksinstrument van de Tweede Kamer, waarbij al informatie over het onderwerp bekend is en getuigen verplicht onder ede worden verhoord.

 

• Tijdens het Tweede Kamer debat spreekt Tweede Kamerlid Faith Bruyning (NSC) in haar maidenspeech over misstanden in de jeugdzorg, door middel van het gebruik van verhalen van slachtoffers uit gepubliceerde artikels. Ook spreekt ze over de mening van kinderrechter, Bart Tromp. Bart zegt, na het lezen van het rapport over het toepassen van pijnprikkels in instellingen, dat het toedienen van pijnprikkels zonder het doel iemand te bewegen, volteren is. Dit is in strijd met het Europese verdrag van de rechten van mensen.

 

• Ook Tweede Kamer, Lisa Westerveld (GL-PvdA), die zich al jarenlang inzet voor jongeren in de jeugdzorg, gaf haar betoog in dit debat. Over alle rapporten en onderzoeken die al een tijd gepubliceerd zijn waar de situatie en de problemen worden aangekaart, zegt Lisa: “Daarom vind ik dat er collectief is gefaald. De jongeren die juist bescherming nodig hadden dit niet kregen. We hebben een stelsel waarin iedereen de verantwoordelijkheid naar een ander kan doorschuiven. Voor dit stelsel is niemand anders dan wij als politiek, wij met elkaar hier verantwoordelijk voor.”

 

• Tweede Kamerlid, Mona Keijzer (BBB), zei het volgende over dit onderwerp in het debat: “De afgelopen jaren hebben we gezien dat we continu voor de problemen in de jeugdzorg pleister hebben geplakt, zonder de wond te dichtten. Hierdoor zijn de problemen groter, erger en mogelijk ook kostbaarder geworden.” Het kabinet gaf in 2022 aan de gesloten jeugdzorg te willen afbouwen.

 

Lisa Westerveld (GL-PvdA) en Faith Bruyning (NSC) dienen een motie in voor een beknopte parlementaire enquête over de gesloten jeugdzorg. 

(Op 2 april (2024) stemt de kamer over de motie van Lisa en Faith)

Geschreven door: Liv Hesseling

Bronnen: Debat over gesloten jeugdzorg Tweede Kamer, GroenLinks/PvdA, hetvergetenkind.nl, nji.nl, CBS, Het Parool, Onderszoekrapport ‘Eenzaam Gesloten – Onderzoek naar de ervaringen van jongeren met ZIKOS.’, tweedekamer.nl